|
Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych 2006-2015 na tle krajów UE: sukcesy, porażki i modyfikacje. Koalicja na rzecz strategicznego NPZChN (2016-2025)
Min. Krzysztof Chlebus, Ministerstwo Zdrowia:
Od 1 stycznia 2006 r. działa Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, gwarantujący stały dopływ środków na ten cel - nie mniej niż 250 mln zł rocznie. Z tej kwoty co najmniej 10 proc. powinno być przeznaczane na profilaktykę i wczesne wykrywanie nowotworów. Celem programu miało być m.in. zahamowanie wzrostu zachorowań i osiągnięcie europejskich wskaźników wykrywalności nowotworów. Po kilku latach działania programu można już ocenić jego słabe i mocne strony.
Prof. dr hab. Jacek Jassem, prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego:
NPZChN wspomaga polską onkologię w konkretnych zadaniach, choć zapewnia kwoty odpowiadające zaledwie 5 proc. wszystkich środków wydawanych co roku na onkologię. Te pieniądze nie zmieniają jej losu, jednak to dzięki nim np. uruchomiono skrining.
Jednak aby zmniejszyć zachorowalność, co jest możliwe w przypadku części nowotworów, np. płuc, potrzeba zmian w świadomości społecznej. W programie na kolejne lata kwestia edukacji musi być mocno zaakcentowana. Oprócz tego poszczególne cele i środki powinny być ujęte ilościowo i monitorowane pod względem stopnia i terminu wykonania, a nazwa programu - bardziej nośna.
Dr n. med. Janusz Meder, prezes Polskiej Unii Onkologii:
W ciągu następnych 15 lat liczba zachorowań na nowotwory na świecie podwoi się w stosunku do stanu z r. 2008. Dziś wiadomo, że co czwarty Polak zachoruje, a co piąty umrze z tego powodu. Program powinien zahamować przynajmniej ten ostatni wskaźnik.
Przy konstruowaniu nowego programu trzeba zmodyfikować jego dotychczasowe moduły, dodać nowe, ustalić harmonogram zadań. Natomiast placówki onkologiczne należy weryfikować na podstawie twardych danych epidemiologicznych i demograficznych.
Dr Leszek Borkowski, prezes Polskiej Koalicji Organizacji Pacjentów Onkologicznych:
Polscy pacjenci onkologiczni oczekują m.in. tego, aby nie traktować środków na ich leczenie jak wyrzucania pieniędzy w błoto, ponieważ duża część z nich żyje z nowotworem jako z chorobą przewlekłą długie lata. Jednak wydatki na te cele powinny być zracjonalizowane drogą zmian organizacyjnych, np. pacjent, który może się poruszać, nie powinien leżeć w szpitalu, lecz być leczony ambulatoryjnie. Wiele można osiągnąć drogą alokacji środków bez pozyskiwania dodatkowych pieniędzy.
Zdaniem organizacji pacjenckich m.in. listy leków należy oczyścić z pozycji przestarzałych i mało skutecznych, a pacjentów nie dyskryminować w dostępie do rehabilitacji.
Finansowanie leczenia chorób nowotworowych - miejsce i punkt widzenia płatnika. Chemioterapia niestandardowa
dyr. Barbara Wójcik-Klikiewicz, Narodowy Fundusz Zdrowia
Finansowanie chemioterapii niestandardowej do końca roku 2013 odbywa się na podstawie regulacji prawnej, zamrażającej stan sprzed ustawy refundacyjnej. Została ona przedłużona na kolejny rok. W r. 2013 do 15 listopada takie leczenie otrzymywało 2616 pacjentów (do końca roku zapewne ich przybędzie), podczas gdy zwykłą chemioterapię 110 tys. osób.
Chemioterapia niestandardowa nie polega wcale na podawaniu leków najnowszych, ponieważ obejmuje jedynie te, które były dopuszczone do obrotu do końca 2011 r. Duża część z nich znika z tej terapii, bo np. pojawił się refundowany lek odtwórczy lub leki są włączane w inne systemy. W rzeczywistości chodzi nie tyle o standardy, co o indywidualny dostęp do leczenia, który powinien ujednolicony, a leki podawane w pojedynczych przypadkach powinny spełniać określone parametry.
Najbardziej oczekiwane terapie w onkologii - dziś i jutro
prof. dr hab. Piotr Wysocki, prezes-elekt Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej:
W onkologii istnieje wiele nowych możliwości, z którymi lekarze i pacjenci wiążą ogromne nadzieje. Należą do nich leki do stosowania przedoperacyjnego w zaawansowanym raku piersi z receptorem HER2, w raku jelita grubego z przerzutami do wątroby, zaawansowanym raku gruczołu krokowego, a także w leczeniu antyangiogennym zaawansowanego raka nerki. Są również możliwości leczenia czerniaka oraz raka płuc u osób z rearanżacją genu ALK (niepalących).
Jednak polscy pacjenci nie mają dostępu do tych terapii ze względu na brak ich refundacji bądź rekomendacji AOTM, ewentualnie dlatego, że znajdują się dopiero na wczesnych etapach badań klinicznych.
Nowa odsłona Centralnego Rejestru Nowotworów przy COI
dr n. med. Urszula Wojciechowska, Centrum Onkologii w Warszawie:
Nastąpił niezwykle ważny przeskok jakościowy w dziedzinie rejestrowania danych na temat nowotworów. Od r. 2012 w związku z ustawą o systemie informacji w ochronie zdrowia wprowadzono całkowicie elektroniczny ich obieg. Zaowocowało to powstaniem jednej centralnej bazy danych (dotąd raz do roku łączono dane z 16 baz wojewódzkich), wprowadzeniem nowych narzędzi analitycznych, a także utworzeniem portalu wiedzy o nowotworach www.onkologia.org.pl . Lekarze, naukowcy i decydenci, ale też pacjenci, mogą tam znaleźć dane statystyczne oraz informacje o profilaktyce, objawach i rokowaniach w danym typie nowotworu.
Cały potencjał rejestru nowotworów w nowej odsłonie nie będzie jednak w pełni wykorzystany, jeśli systemy zewnętrzne nie będą zdolne do współpracy z nim.
Stan radioterapii w Polsce i propozycje dotyczące przyszłego planu NPZChN
prof. dr hab. Rafał Dziadziuszko, konsultant krajowy w zakresie radioterapii onkologicznej, prof. Krzysztof Składowski, prezes Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej:
W UE 18 proc. chorych na nowotwory zostaje wyleczonych za pomocą radioterapii. Obecny NPZChN przyniósł efekty: liczba służących do tego celu akceleratorów wzrosła z 70 w r. 2005 do 122 w r. 2012. Poprawia się też wskaźnik dostępności, choć nie osiągamy jeszcze zalecanego przez WHO poziomu 1 akceleratora na 250 tys. mieszkańców. Dzieje się tak obecnie tylko w kilku województwach. Skrócił się także średni czas oczekiwania na radioterapię: z 8-12 tygodni w 2005 r. do 4-5 tygodni w 2012.
Ocenia się, że w latach 2016-20 radioterapii będzie potrzebować 120 tys. osób rocznie, akceleratorów powinno więc wówczas w Polsce działać 170.
Diagnostyka immunohistochemiczna i molekularna nowotworów
prof. dr hab. Anna Nasierowska-Guttmejer, prezes Polskiego Towarzystwa Patologów:
Praca lekarzy patomorfologów i sporządzane przez nich raporty histopatologiczne znacząco wpływają na wynik leczenia nowotworów oraz jego koszty. Dlatego zakłady patomorfologiczne powinny spełniać określone kryteria, uzyskać standaryzację i podlegać kontroli jakości. Ich raporty powinny mieć ujednoliconą formę.
Opracowanie takich standardów rozpoczęto dwa lata temu, jednak na razie ich funkcjonowanie to tylko wizja. Tymczasem trudno przecenić wagę prawidłowego określenia w raporcie czynników prognostycznych dla wyniku leczenia.
Choroby rzadkie w świetle NPZChN
prof. dr hab. Piotr Fiedor, WUM, Zespół ds. Chorób Rzadkich przy Ministrze Zdrowia
Mirosław Zieliński, prezes Krajowego Forum na Rzecz Terapii Chorób Rzadkich - ORPHAN:
Choroba rzadka to 5 zdiagnozowanych przypadków danego schorzenia na 10 tys. osób. W Polsce na choroby rzadkie (jest ich 5-8 tys. typów) cierpi ponad 2 mln osób. Leczenie ich przeplata się często z onkologią, choćby dlatego, że wszystkie nowotwory u dzieci zaliczane są do chorób rzadkich. Jednak ponad połowa tych chorób ujawnia się dopiero u dorosłych.
Problemy przy ich leczeniu to utrudnienia we wczesnej diagnostyce i dostępie do opieki medycznej, zagrożenie chorych wykluczeniem społecznym, brak regulacji prawnych, np. dotyczących współpracy z przemysłem farmaceutycznym, a wreszcie brak wiedzy u lekarzy, z których wielu nie miało okazji zetknąć się z chorobą rzadką.
Struktura wydatków na onkologię 2013/2014
dr Jerzy Gryglewicz, Uczelnia Łazarskiego:
Finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej w 2014 r. jest planowane na poziomie zbliżonym do r. 2013. Istnieją jednak pewne różnice w strukturze wydatków: 0,2 proc. mniej nakładów przeznacza się na leczenie szpitalne (na Mazowszu o 2 proc. mniej), a na chemioterapię o 7 proc. mniej (na Mazowszu o 25 proc. mniej).
Nastąpi za to wzrost wydatków na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną, opiekę paliatywną, a także na programy lekowe o 6 proc. (najwięcej na Śląsku i Mazowszu), co może skutkować włączeniem nowych leków.
Dostępność i wycena świadczeń onkologicznych w 2013 r. na podstawie barometru Fundacji Watch Health Care
Krzysztof Łanda, prezes Fundacji Watch Health Care:
Projekt fundacji - publikowany cyklicznie Barometr WHC - ma na celu monitorowanie zmian w zakresie dostępu do gwarantowanych świadczeń zdrowotnych w Polsce. Według danych z połowy roku ten czas (na podstawie wybranych jako wskaźniki świadczeń) wynosił 3 miesiące. W onkologii na świadczenia czeka się krócej: 1,7 miesiąca.
Warto jednak pamiętać, że często bez kolejki można otrzymać drogie, specjalistyczne świadczenie, podczas gdy dostęp do świadczeń podstawowych jest poważnie ograniczony.
|
