HOME  |  E-MAIL | Zobacz nasz kanał na YouTube

Rak nie musi boleć
Fundacja im. dr Macieja Hilgiera
I LETNIA AKADAEMIA ONKOLOGICZNA
Fundacja im. dr Macieja Hilgiera
SPONSORZY

Letnia Akademia OnkologicznaZajęcia były prowadzone w interaktywnej formie, dając okazję do swobodnej, bezpośredniej dyskusji nad nowymi trendami w profilaktyce, rozpoznawaniu i leczeniu nowotworów, z uwzględnieniem polskich warunków i możliwości. Celem spotkania było nie tylko podniesienie poziomu wiedzy medycznej dziennikarzy, ale też integracja obu środowisk. Wszyscy wykładowcy zgodzili się udzielać publicystom konsultacji w przypadku wątpliwości i problemów, co z pewnością podniesie poziom wiedzy medycznej dziennikarzy i przełoży się na jakość jej przekazu w mediach.

Pierwszą sesję konferencji, zatytułowaną "Innowacje w onkologii", rozpoczął wykładem pt. "Medycyna oparta na dowodach naukowych: co można znaleźć między wierszami publikacji?" pomysłodawca Akademii - prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego prof. Jacek Jassem. Poddał on krytycznej analizie publikacje medyczne, a szczególnie zawarte w nich różne sposoby interpretacji wyników oraz konsekwencje selektywnego publikowania doniesień naukowych. Zastanawiał się nad pytaniem, jakie wskaźniki skuteczności terapeutycznej mają naprawdę znaczenie i czy każda "znamienna" różnica jest warta ceny, jaką trzeba za nią zapłacić. W konkluzji tych rozważań nadal aktualnym pozostaje stwierdzenie Johna Ruskina "Zadanie nauki polega na tym, by zastąpić wizje faktami, a wrażenia dowodami". Dr hab. Rafał Dziadziuszko z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego odniósł się do ostatnio często przedstawianego w mediach leczenia ukierunkowanego molekularnie (terapii celowanych), jako nowej nadziei dla chorych na raka. W wykładzie pt. "Terapie celowane w onkologii: przełom, czy początek drogi?" wyjaśnił na czym one polegają, podał przykłady celowanych leków znacząco poprawiających wyniki leczenia, ale także tych, które mają mniejszą skuteczność. Rozprawił się z mitami dotyczącymi tych preparatów. Zaznaczył, że skuteczność terapii celowanych zależy od biologicznych cech guza oraz mechanizmu działania leku, jest indywidualna i często trudna do przewidzenia. Może być zatem mniejsza od klasycznej chemioterapii. Ponieważ terapie te są z reguły bardzo drogie, ich refundację należy rozważać, kierując się zasadami farmakoekonomiki - podobnie jak dla innych procedur medycznych.

W dynamicznie przeprowadzonym wykładzie pt. "Biologia nowotworów: co powinien wiedzieć dziennikarz piszący na ten temat?", prof. Radzisław Kordek z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi bardzo obszernie przedstawił rodzaje nowotworów, typy mutacji, przerzuty, główne grupy genów biorących udział w kancerogenezie, a także zasady i cele diagnostyki histopatologicznej. Prezentacja wywołała ożywioną dyskusję, a uczestniczący w niej dziennikarze stwierdzili, że rozszerzyła ona ich wiedzę w wielu aspektach. Tę sesję zakończył dr Tomasz Świtaj z Centrum Onkologii w Warszawie wykładem pt. "Immunoonkologia - nowy kierunek w leczeniu chorób nowotworowych na przykładzie immunoterapii w zaawansowanym czerniaku". Ta metoda leczenia polega na aktywowaniu odpowiedzi immunologicznej prowadzącej do rozpoznania i/lub zniszczenia komórek nowotworowych. Przyniósł on ostatnio dobre efekty w leczeniu czerniaka, w którym można zastosować różne rodzaje działania - od szczepionek przeciwnowotworowych, poprzez immunoterapię adoptowaną i cytokiny (związki immomodulujące), po przeciwciała monoklonalne. Równie obiecujące wydają się perspektywy rozwoju immunoterapii w innych chorobach nowotworowych.

Drugi dzień konferencji był podzielony na dwie sesje. W rozpoczynającej poranną sesję prezentacji "Statystyka nowotworów w Polsce: co nas czeka za 20 lat?" dr Joanna Didkowska z Centrum Onkologii w Warszawie przedstawiła niepokojące fakty epidemiologiczne. W 2025 r. w Polsce przewiduje się około 180 tys. nowych zachorowań na nowotwory, czyli 40 proc. więcej niż obecnie. W tym czasie będzie ich przybywać średnio o 2 proc. rocznie. Żyjemy coraz dłużej, a ryzyko zachorowania rośnie wraz wiekiem. Choć wydłuża się okres życia z chorobą, zwiększenie liczby chorych doprowadzi do większej liczby zgonów.

Letnia Akademia OnkologicznaTa sama prelegentka, wraz z prof. Radzisławem Kordkiem, podjęła kontrowersyjny temat "Badania przesiewowe w onkologii: fakty i mity". Wśród badań przesiewowych o potwierdzonej przydatności są mammografia u kobiet powyżej 50. roku życia w wykrywaniu raka piersi, badanie cytologiczne i test HPV w skriningu raka szyjki macicy, i test na krew utajoną, kolonoskopię i sigmoidoskopię w raku jelita grubego. Wiele innych testów w badaniu różnych nowotworów ma nieznaną przydatność, natomiast niektóre są zupełnie nieskuteczne i nie powinny być podejmowane. Jeszcze dalej poszedł prof. Kordek twierdząc, że nie każda metoda diagnostyczna wykrywająca nowotwory w fazie bezobjawowej może być korzystna dla chorych - przykładem jest rak gruczołu krokowego, w którym rola skriningu jest bardzo kontrowersyjna. Warunkiem efektywności skriningu jest jego masowość. W odniesieniu do raka szyjki macicy lepiej zbadać rzadziej dwa razy większą część populacji, niż dwa razy częściej dwukrotnie mniejszą. Wykładnikiem skuteczności skriningu nie jest liczba wykrytych nowotworów, czy wydłużenie czasu przeżycia, a jedynie zmniejszenie umieralności. Każda metoda skriningowa powinna być prosta, tania, powtarzalna i społecznie akceptowalna. Tymczasem wiele takich badań jest w Polsce niewłaściwie wykonywanych lub podejmowanych mimo braku dowodów ich skuteczności.

Dr Adam Kozierkiewicz, ekspert systemów ochrony zdrowia, omówił temat "Możliwości rozpoznawania i leczenia nowotworów w Polsce na tle innych krajów: przykład raka jelita grubego i raka piersi". Zagadnienia te zostały zawarte w przygotowanej pod patronatem PTO tzw. "Białej księdze" i dotyczą m.in. potrzeby konsekwentnego prowadzenia programów wczesnego wykrywania nowotworów, optymalizację procesów leczniczych poprzez specjalizację ośrodków, skuteczne kojarzenie różnych metod leczenia oraz poprawę zarządzania systemu zwalczania raka poprzez monitorowanie i weryfikację wyników leczenia.

Kolejne dwa tematy: "Czy jesteśmy skazani na raka? Europejski Kodeks Walki z Rakiem" oraz "Działania antytytoniowe jako przykład skutecznej profilaktyki pierwotnej w onkologii", przedstawił prof. Witold Zatoński z Centrum Onkologii w Warszawie. W XXI w. nowotwory będą pierwszą przyczyną przerywającą ludzkie życie. Dlatego istnieje pilna potrzeba "przekładania" wiedzy medycznej, dowodów naukowych na język polityki. To pozwoliło wprowadzić "Europejski Program Walki z Rakiem", a w Polsce Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych 2006-2015, obejmujący "kontrolę" raka poprzez badania podstawowe, profilaktykę pierwotną, profilaktykę wtórną i leczenie.

Poranną sesję zakończyły prowadzone przez mgr Mariolę Kosowicz z Centrum Onkologii w Warszawie interaktywne zajęcia na temat roli psychoedukacji w procesie leczenia pacjenta. Popołudniowa sesja zatytułowana była "Onkologia spersonalizowana - nowe podejście do leczenia nowotworów". Prof. Maciej Krzakowski z Centrum Onkologii w Warszawie w wykładzie "Rak płuca - rozpoznanie i leczenie. Obecny stan" obszernie omówił postacie tego nowotworu i przedstawił współczesne możliwości jego leczenia. Stwierdził, że w leczeniu nowotworu doświadczenie lekarza coraz bardziej wspomagane jest metodami z zakresu biologii molekularnej, pozwalającymi na indywidualną ocenę genetycznych cech nowotworu i chorego.

"Obecne i przyszłe możliwości leczenia raka nerki w Polsce. Perspektywa lekarza i perspektywa pacjenta", to temat prezentacji dr. hab. Piotra Wysockiego z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Obecnie w tym nowotworze pojawiła się cała gama ukierunkowanych molekularnie preparatów, tóre zasadniczo poprawiły możliwości leczenia zaawansowanych stadiów choroby. Kolejne dwa wykłady wygłosił prof. Wiesław Wiktor Jędrzejczak z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Pierwszy z nich był zatytułowany "Pierwsze objawy i diagnostyka przy wykrywaniu szpiczaka i aktualne metody terapii". Szpiczak jest nieuleczalną przewlekłą chorobą i podstawowe staje się pytanie: jak najlepiej wykorzystać obecnie dostępne metody leczenia, aby maksymalnie wydłużyć życie chorego i poprawić jego jakość. Niestety ostatecznej odpowiedzi nie ma i przez najbliższe lata nie będzie. Jednak w przeciwieństwie do białaczki, w chłoniakach, a zwłaszcza w szpiczaku wczesne rozpoznanie choroby może mieć zasadnicze znaczenie dla losu chorego.

Letnia Akademia OnkologicznaKolejny wykład przedstawiony przez prof. Jedrzejczaka nosił tytuł "Morfologia jako klucz do diagnostyki nowotworów krwi - białaczka, sprawdź czy nie weszła ci w krew." Podstawową metodą rozpoznania tej choroby jest nadal badanie morfologii krwi. Trzeba je jednak prawidłowo zinterpretować. Nie jest to wcale błaha sprawa, skoro prawie połowa lekarzy nie zwraca uwagi na podejrzenie ostrej białaczki i prawie 30 proc. - przewlekłej białaczki limfocytowej na podstawie wyniku sugerującego te rozpoznania.

Niezwykle ciekawy wykład dr hab. Rafała Dziadziuszki pt. "Badania translacyjne jako podstawa indywidualizacji leczenia onkologicznego" zakończył drugi dzień konferencji. Prelegent ze swadą omówił kolejno przykłady odkryć molekularnych o znaczeniu terapeutycznym w onkologii, systematyczne poszukiwanie kluczowych zaburzeń molekularnych w nowotworach, indywidualizację leczenia (markery rokownicze i predykcyjne) oraz badania przedkliniczne i kliniczne.

Ostatni dzień konferencji rozpoczęła Monika Duszyńska - prawnik Kancelarii Prawnej CMS Cameron McKenna, doradzając dziennikarzom jak pisać o lekach w świetle norm prawnych. Następnie dr Wojciech Matusewicz, prezes AOTM wygłosił obszerny wykład pt. "Leczenie onkologiczne w Polsce: na co nas stać i jak najlepiej gospodarować środkami?", w którym stwierdził m.in., że w rzeczywistości większość leków onkologicznych jest mniej skuteczna i bardziej toksyczna niż wynikałoby to z badań klinicznych. Istotny problem w onkologii stanowi zatem znalezienie równowagi między skutecznością i toksycznością. Nowe (innowacyjne) nie zawsze znaczy lepsze, a lepsze nie musi być korzystniejsze finansowo (nawet licząc koszty pośrednie). Racjonalne stosowanie nowych leków onkologicznych jest zatem imperatywem. Merytoryczną część konferencję zakończyła ożywiona debata na temat kosztów zwalczania chorób nowotworowych. Punkt widzenia lekarza przedstawił prof. Jacek Jassem, punkt widzenia płatnika - dyrektor Departamentu Gospodarki Lekami Narodowego Funduszu Zdrowia Barbara Wójcik-Klikiewicz, punkt widzenia producenta - dyrektor generalna firmy Roche Ewa Grenda, a punkt widzenia pacjenta - Ewa Borek reprezentująca Klub Amazonek.

Konferencję ostatecznie zakończyło uroczyste wręczenie certyfikatów uczestnictwa dla dziennikarzy i podziękowań dla Wykładowców.

I Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy w opinii uczestników była udaną i wartą kontynuowania inicjatywą. Dziennikarze mieli okazję wysłuchania wykładów wybitnych specjalistów oraz spotkania się z nimi w czasie kuluarowych rozmów. Pozwoliło im to nie tylko pogłębić ich wiedzę i nawiązać nowe znajomości, ale także dało impuls do powstania interesujących materiałów. Lekarze natomiast twierdzili, że także wiele się nauczyli od przedstawicieli mediów. Niewątpliwie wielką wartością tego spotkania była obecność przez cały czas jego trwania Profesorów Jacka Jassema i Macieja Krzakowskiego oraz Docenta Rafała Dziadziuszki. Ich celne komentarze i aktywny udział w dyskusji z kolegami po fachu, a także cierpliwość w tłumaczeniu zawiłości medycznych dziennikarzom były nie do przecenienia.

Za rok zapraszamy więc na II Letnią Akademię Onkologiczną dla Dziennikarzy. Na pewno będzie równie, a może jeszcze bardziej ciekawie.

Marek Hilgier
Prezes Fundacji im. dr. Macieja Hilgiera

WSTECZ    ZOBACZ WYKŁADY    ZOBACZ ZDJĘCIA

Fundacja im. dr Macieja Hilgiera

Copyright © 2008 by Fundacja im. dr Macieja Hilgiera. Wszelkie prawa zastrzeżone.
AKTUALNOŚCI  |  O FUNDACJI  |  STATUT  |  PUBLIKACJE  |  KONTAKT  |  PARTNERZY

mp.grafix