Udar mózgu w Polsce - efekty wprowadzanych na przestrzeni ostatnich lat zmian w polityce zdrowotnej

Prof. dr hab. med. Danuta Ryglewicz, I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii
Udar mózgu został włączony do grupy chorób neurologicznych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11. Na świecie co roku doświadcza go 18 mln osób, z czego 6 mln umiera. W 85proc. to udary niedokrwienne.30 mln osób na świecie żyje z niesprawnością, spowodowaną udarami. Milowe kroki ostatnich lat w walce z udarem to udowodnienie skuteczności podawania aspiryny, zorganizowanie oddziałów udarowych w szpitalach (w Polsce działają 174), tromboliza dożylna i trombektomia mechaniczna. Najważniejsze jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia - tzw. okno terapeutyczne wynosi 4,5 godziny.

Nowoczesne metody leczenia: mechaniczna trombektomia + farmakoterapia

Dr hab. med. Adam Kobayashi, Centrum Interwencyjnego Leczenia Udaru i Chorób Naczyniowych Mózgu, Zakład Neuroradiologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii
Korzyści z trombolizy dożylnej odnoszą pacjenci w każdym wieku i z udarami o różnym stopniu ciężkości. Natomiast terapia endowaskularna przeznaczona jest dla pacjentów z niedrożnością dużych naczyń krwionośnych, osób, dla których tromboliza jest przeciwwskazana lub nieskuteczna oraz tych, u których nie zastosowano jej na czas. Istnieją różne systemy przeprowadzania rekanalizacji, z których najnowocześniejsze dają dobre wyniki, mierzone stopniem odzyskiwania sprawności przez chorych. Przy kwalifikacji do zabiegu nie należy wykluczać osób starszych.

Polskie doświadczenia leczenia udaru mózgu za pomocą trombektomii mechanicznej

Prof. dr hab. med. Agnieszka Słowik, Klinika Neurologii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński:
W Polsce trombektomię mechaniczną przeprowadza się w 25 centrach udarowych. Powołany do tego celu zespół musi liczyć sześć osób, których jednoczesna dostępność stanowi wyzwanie logistyczne. Średni wiek osób poddawanych temu zabiegowi w polskich szpitalach to 66 lat. W części przypadków wprowadzono ograniczenia wiekowe w dostępie do zabiegu. U większości pacjentów zastosowano przed zabiegiem trombolizę, a u wszystkich przeprowadzono tomografię komputerową.

Rehabilitacja po udarze

Dr hab. med. Iwona Sarzyńska-Długosz, II Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii:
Rehabilitacja powinna być rozpoczęta w pierwszych dobach po udarze i obejmować zarówno kinezyterapię, jak i naukę codziennych czynności, usprawnianie mowy i wiele innych aspektów. Również rodzina chorego musi być objęta działaniami edukacyjnymi i wsparciem psychologicznym. Część chorych kwalifikuje się do rehabilitacji na oddziałach szpitalnych. Pozostałym oferuje się w zasadzie tylko kinezyterapię. Praktycznie nie istnieją w Polsce dzienne oddziały rehabilitacji neurologicznej.

Organizacja i finansowanie opieki nad pacjentem z udarem mózgu

Dr n. o zdrowiu Andrzej Śliwczyński, Zastępca Dyrektora Departamentu Analiz i Strategii, Narodowy Fundusz Zdrowia:
Według danych NFZ w 2016 r. 82 tys. osób doznało udaru i stanowił on powód 85 tys. hospitalizacji. Tych pacjentów przybywa wraz ze starzeniem się społeczeństwa. Został opracowany projekt wprowadzenia dla pacjentów z udarem niedokrwiennym opieki kompleksowej. Ta reorganizacja mogłaby skrócić czas udzielania pomocy chorym, co jest niezwykle ważne dla skuteczności leczenia. Obecnie właściwą terapię utrudnia brak refundacji trombektomii, która ciągle nie znajduje się w koszyku świadczeń gwarantowanych.

Trombektomia w świetle oceny technologii medycznych

Przemysław Ryś, HTA Consulting:
Trombektomia uzyskała w tym roku pozytywną opinię AOTMiT. Rzeczywiście istnieje wiele dowodów na zasadność stosowania tej metody w leczeniu udarów. Przegląd siedmiu badań wykazuje, że po jej zastosowaniu odsetek pacjentów zachowujących niezależność od pomocy innych osób jest większy niż w grupie kontrolnej, co potwierdza jej skuteczność kliniczną. Koszt jednostkowy tego zabiegu niezaprzeczalnie jest znaczny. Jednak zastosowanie wskaźnika QALY (lata życia skorygowane jakością) wykazuje, że trombektomia nie przekracza progu opłacalności.

Pierwsze godziny - postępowanie w przypadku podejrzenia udaru mózgu

Dr Michał Karliński, II Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii:
W leczeniu udaru najważniejsze jest szybkie udzielenie pomocy. O jego skuteczności nie decyduje wiek chorego lub stopień ciężkości udaru, ale czas. Kluczowa jest znajomość objawów udaru. Tymczasem lekceważą je sami pacjenci, nie wzywając pogotowia. Czas wydłuża niekiedy również nieefektywna logistyka wewnątrzszpitalna. Badanie przeprowadzone w kilku dzielnicach Warszawy wykazało, że zaledwie 30 proc. osób z udarem trafia do szpitala przed upływem dwóch godzin, a 20 proc. - do sześciu godzin. Należy jednak się spodziewać, że dla całego kraju ta statystyka jest jeszcze gorsza.